Het tragikomische Een ontgoocheling zou ook wel 'Twee ontgoochelingen' kunnen heten: De Keizer ziet niet alleen zijn zoon mislukken op de middelbare school, hij is zelf ook een mislukkeling, want hij weet met zijn miserabele sigarenfabriekje maar net het hoofd boven water te houden. Als hij inziet dat de maatschappij het op de volgende generatie nog minder begrepen heeft dan op de zijne, sterft hij dan ook dubbel ontgoocheld.
 
Louis Paul Boon zei over Het dwaallicht: 'Elsschots verhaal laat u diep ontroerd achter. Ge hebt weer eens uzelf gezien, naakt en pover, ontdaan van leugens en bedrog en valse ijdelheid.'